Srebrenica genocide
Het is niet eenvoudig om ‘als reisorganisatie’ over Srebrenica te schrijven, gezien het gruwelijke verleden van deze plek. Toch vinden we het belangrijk om bezoekers zorgvuldig te informeren over wat zich hier heeft voltrokken. Juist omdat Nederland hierin een pijnlijke rol speelt.
De genocide van juli 1995 vormt een van de zwartste bladzijden uit de recente Europese geschiedenis. De aanwezigheid van Dutchbat – het Nederlandse VN-bataljon dat destijds de opdracht had om het ‘veilig verklaarde gebied’ te beschermen – maakt dat de geschiedenis van Srebrenica onlosmakelijk verbonden is met Nederland. Die verbondenheid is moreel én historisch: we kunnen er in Nederland niet omheen.
In Srebrenica worden bezoekers geconfronteerd met het verleden én met de verantwoordelijkheid om te blijven herdenken. Het is een plek waar je eer kunt bewijzen aan de slachtoffers, kunt leren van het verleden en stil kunt staan bij wat er is gebeurd; om ons samen in te zetten dat er nooit meer een Srebrenica komt. Daarnaast is een bezoek een manier om iets terug te geven aan een gemeenschap die ontzettend veel heeft verloren.
Als Heart of Bosnia Travel beschouwen we een bezoek aan Srebrenica als een belangrijk onderdeel van verantwoord reizen in Bosnië-Herzegovina. Daarom streven we ernaar om in elk reisprogramma – waar mogelijk – een bezoek aan het Srebrenica-Potočari Herdenkingscentrum op te nemen, inclusief een overnachting in de regio. Tijdens dit bezoek bieden we een verdiepend programma met historische context en achtergrond bij de genocide die zich in juli 1995 in Srebrenica heeft afgespeeld.
*Foto omslag: Boek “God Huilt”, Jehanne van Woerkom; portretfoto: Žene Srebrenice.
In 1993 verklaarden de Verenigde Naties (VN) het belegerde Srebrenica tot ‘veilig gebied’ (‘safe area’). Onder bescherming van VN-blauwhelmen zouden de 40.000 aanwezige vluchtelingen beschermd moeten zijn tegen het Bosnisch-Servische leger.
Op 11 juli 1995 viel dat leger, onder leiding van generaal Ratko Mladić, de enclave van Srebrenica alsnog binnen. Onder het oog van Dutchbat (‘de Nederlandse blauwhelmen’) werden vrouwen en kinderen gescheiden van mannen en jongens. Meer dan 8.000 mannen en jongens werden in de dagen daarna vermoord. De internationale gemeenschap faalde. De gebeurtenissen in Srebrenica zijn vastgesteld als genocide door het Joegoslaviëtribunaal (International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia; ICTY) in Den Haag.
In 2003 werd het Srebrenica-Potočari Herdenkingscentrum en Begraafplaats geopend (srebrenicamemorial.org). Het herdenkingscentrum biedt tentoonstellingen over de genocide, verhalen van overlevenden en historisch beeldmateriaal. De begraafplaats is een laatste rustplaats voor de slachtoffers die zijn teruggevonden en geïdentificeerd.
Tot op de dag van vandaag worden lichamen van de slachtoffers van de genocide geborgen, geïdentificeerd en op 11 juli begraven. 
– srebrenicamemorial.org; Srebrenica-Potočari Herdenkingscentrum
– remember.ba; The World Remembers Srebrenica
– srebrenica360.com; Virtuele museum Potočari
– srebrenica-herdenking.nl; ‘Nationale Herdenking Srebrenica Genocide’ in Den Haag
– nmsg95.nl; Stichting Nationaal Monument Srebrenica Genocide ‘95
– npokennis.nl/srebrenica; NPO Kennis over de val van Srebrenica en de rol van Nederland
– Malcolm, Noel. Bosnia: A Short History. New York University Press, 1996.
– Glenny, Misha. The Fall of Yugoslavia. Penguin Books, 1996.
– Kaplan, Robert D. Balkanschimmen: Een reis door de geschiedenis. Spectrum, 1999.
– Duijzings, Ger. Geschiedenis en herinnering in Oost-Bosnië: De achtergronden van de val van Srebrenica. Koninklijke Boom Uitgevers, 2002.
– Van Woerkom, Jehanne. God Huilt. Van Woerkom, 2015.
– Nuhanović, Hasan. De tolk van Srebrenica. Querido Fosfor, 2020.
– De Val van Srebrenica, NPO Radio 1/NTR, 2020.
– De 11 stemmen van Srebrenica, NPO Radio 1/VPRO, 2025.